یکی از مهمترین اشکالات و انتقاداتی که همیشه بر اقتصاد کشور وارد بوده است نابرابری در اخذ مالیات است و این مشکل گویی قرار نیست حل شود. از جمله دلایل اصلی بر این حوزه نبود نظارت بر میزان درآمدهای افراد حقیقی و حقوقی و به نوعی میتوان گفت افراد با دهک پایین، بار سنگین مالیات را به دوش میکشند. با برات نیوز همراه باشید.
با توجه به اینکه دولت قصد دارد در بودجه 99، مالیات را به عنوان بودجه جایگزین کاهش وابستگی به نفت قرار دهد اما آیا سهم درآمدهای مالیاتی در تامین بودجه عمومی به میزانی افزایش یافته است که وابستگی بودجه عمومی به نفت کاهش پیدا کرده باشد؟
و سوال دیگری که در اینجا مطرح میشود، هنگامیکه مالیات، به عنوان منبعی برای تأمین بودجه درنظر گرفته می شود، برای افزایش دادن آن چه مواردی باید در نظر گرفته شود؟
متاسفانه با توجه به شرایط و شواهد موجود، رشد اقتصادی در کشور تا کنون منفی بوده و در این شرایط طبیعتا برخی از مالیات دهندگان از بین خواهند رفت. در اینجا شاید بحث ضریب تورمی به میان آید که در نهایت باعث افزایش ضریب دریافت مالیات خواهد شد اما باید توجه داشت که مادامیکه رشد اقتصادی منفی است خود به خود، بخشی از مالیات دهندگان در این حوزه از بین خواهند رفت.
در این خصوص مثالی می آورم: مثلا اگر شما فروشگاهی دارید که سال گذشته 100 هزار تومان درآمد داشته اید امسال با افزایش تورم درآمد شما به 120 هزارتومان رسیده بنابراین ضریب دریافت مالیات بر پایه 120 هزار تومان درنظر گرفته می شود، اما وقتی رشد اقتصادی وجود ندارد طبیعتا برخی از مالیات دهندگان از دست می روند.
بیشتر بخوانید: دریافت مالیات سپرده های بانکی در چه حالی است؟
حال که دولت در بودجه سالیانه بخش قابل توجهی را برای سهم مالیات قائل شده است، باید برنامه ریزی جامعی برای این قضیه درنظر گرفته باشد.
در برنامه ریزی دولت ابتدا باید فعالیتهای اقتصادی و مشاغلی که به هر بهانه ای در دوره های گذشته فرار مالیاتی داشته اند، تحت پوشش قرار گیرند و بتواند از آنها مالیات اخذ کند یا اینکه گروههایی که به هر دلیلی از مالیات معاف بودند و سهم عمده ای هم در اقتصاد دارند وارد چرخه مالیات دهندگان شوند.
متاسفانه این نوع برنامه ریزی (افزایش تأمین منابع از محل مالیات) این بیم را ایجاد میکند که به واقع بخشی که به صورت سنتی پرداخت کننده مالیات بودند، مورد فشار شدید قرار گیرند که این امر تبعات ناخوشایندی به همراه خواهد داشت یعنی اینکه با افزایش اخذ مالیات از این افراد در یک دومینوی فشل کردن اقتصادی قرار خواهیم گرفت تا رشد اقتصادی.
دولت درحالیکه هیچ برنامه ای برای رونق اقتصادی ارائه نمیکند، به واقع مدام سختی کار اقتصاد را بیشتر کرده و باعث هراس کنشگران بر روی فعالیتهای عرصه اقتصادی از راه اندازی یک کار جدید یا توسعه فعالیتها و … خواهد شد.
البته دولت زورش زیاد است و میتواند این پول را بگیرد اما بهای این پول کم نخواهد بود. از عوارض چنین تصمیماتی قطعا افزایش نارضایتی عمومی، تضعیف بخش محروم اقتصادی است زیرا عمدتا بخش قابل توجه از پرداخت کنندگان قشر ضعیف هستند و از طرفی افرادی که سودهای کلان می برند الزاما مالیات دهندگان خوبی نیستند، صرفنظر از سهم بخش عمده ای از اقتصاد کشور که کاملا معاف از مالیات هستند و هیچ سهمی در بودجه ندارند.
نویسنده یادداشت: سروش رضایی
