مسدود شدن کارت‌های بانکی به دلیل کد شهاب ماجرایی بود که اهمیت شفافیت حساب‌های بانکی را برجسته کرد.
به گزارش برات نیوز، بانک‌های سراسر دنیا برای ارایه خدمات به مشتریان از آنها اطلاعات اولیه و مراحل احراز هویت را می‌خواهند.
این موضوع در کشور ما چندی است با جدیت پیگیری می‌شود.
به این ترتیب در راستای اجرای ابلاغیه بانک مرکزی جمهوری اسلامی، از روز پنجم بهمن ماه سال جاری، امکان پذیرش و پردازش تراکنش‌های فاقد کد شهاب وجود ندارد.
همچنین از 11 بهمن ماه سال جاری، پذیرش و پردازش تراکنش هایی که حساب مبدا آنها فاقد کد سیاح باشد، وجود نخواهد داشت.
اما کد شهاب و سامانه سیاح چه بوده و به چه منظور وارد اصطلاحات بانکی کشور ما شده‌اند؟
کد شهاب چیست؟
کد شهاب شناسه هویت الکترونیکی بانکی و شماره‌ای منحصر به فرد برای هر مشتری است.
این شناسه توسط سامانه نهاب (نگهداری اطلاعات مشتریان بانکی) ایجاد می‌شود.
اعتبار این شناسه، مبنای ارائه خدمات بانکی به مشتری در کل شبکه بانکی کشور است.
سامانه سیاح چیست؟
سامانه حساب‌های مشتریان شبکه بانکی کشور (سیاح) نیز توسط بانک مرکزی ایجاد شده است.
بر اساس آن، افتتاح هر نوع سپرده بانکی، مستلزم اخذ مجوز و دریافت کد رهگیری از سامانه سیاح است.
به همین دلیل افرادی که چک برگشتی دارند، نمی‌توانند سپرده افتتاح کنند.
همچنین امکان دریافت کد رهگیری از سامانه سیاح برای این دسته از مشتریان وجود نخواهد داشت.
بانک مرکزی اعلام کرد که از ۱۱ بهمن حساب‌های مبدا که کد سیاح ندارند، نمی‌توانند تراکنش‌های بین بانکی ساتنا انجام دهند.
این سامانه اکنون اطلاعات ۶۰۰ میلیون حساب در شبکه بانکی کشور را دارد.
۹۴ درصد حساب‌های موجود در کشور اطلاعات خود را در این سامانه ثبت کرده‌اند.
در حال حاضر قوه قضائیه از سرویس فوق برای اخذ استعلام اطلاعات حساب اشخاص حقیقی و حقوقی استفاده می‌کند.
هدف کد شهاب و سامانه سیاح
از اهداف مهم این سامانه‌ها، می‌توان به ساماندهی حساب‌های بانکی، کمک به اجرای هر چه بهتر دستورالعمل شناسایی اشخاص ایرانی و خارجی اشاره کرد.
همچنین بهبود و تسهیل در تکمیل بانک اطلاعاتی مشتریان، افزایش شفافیت تراکنش‌های بانکی و مبارزه با پولشویی نیز از دیگر اهداف این سامانه‌هاست.
به دستور بانک مرکزی ارائه خدمات به مشتریان فاقد کد شهاب، ممنوع شد.
بیشتر بخوانید: کد شهاب؛ کارت‌های بانکی را مسدود کرد
به همین دلیل حساب شماری از اتباع غیرایرانی مسدود شد.
این امر موجب مشکلاتی برای آنها شد و بانک مرکزی به آنها فرصت یک ماهه برای احراز هویت داد.
فاز اول اجرایی سامانه سیاح
میرمحمد صادقی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی در مورد راه‌اندازی سامانه سیاح صحبت کرد.
او بیان کرد: « بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه حساب‌های مشتریان شبکه بانکی کشور (سیاح) نسبت به ثبت اطلاعات تمام حساب‌ها از ۳خرداد ۱۳۹۹ به‌صورت وب‌سرویس در سامانه سیاح و اخذ کد رهگیری براساس تکالیف قانونی اقدام و این مهم را در ۳ فاز اجرایی کرده است.
در فاز اول این طرح حدود ۹۴ درصد از اطلاعات حساب‌های مشتریان حقیقی و حقوقی که مربوط به حساب‌های قبل از راه‌اندازی وب‌سرویس سامانه سیاح بوده به‌صورت فایل دریافت شد که حدودا شامل اطلاعات ۶۰۰ میلیون حساب در شبکه بانکی است.
در حال‌حاضر قوه‌قضائیه از سرویس یاد‌شده برای اخذ استعلام اطلاعات حساب اشخاص حقیقی و حقوقی استفاده می‌کند.
در خصوص شرکت‌ها و سازمان‌ها به صورت موردی، مطابق مستندات قانونی و اعلام اداره بررسی‌های حقوقی، دسترسی به منظور تطبیق شماره یا شناسه‌ملی با شماره شبا فراهم می‌شود.»
فاز دوم و سوم سیاح
ایشان در خصوص فاز دوم و سوم سامانه سیاح نیز توضیحاتی را ارایه کردند.
وی با اشاره به فاز دوم سامانه سیاح عنوان کرد:
«وب‌سرویس سامانه سیاح از ۳خرداد ماه ۱۳۹۹ در شبکه بانکی راه‌اندازی شد.
همچنین مقرر شد از تاریخ مذکور مابقی حساب‌های قبلی به‌صورت فایلی و همچنین تمام حساب‌هایی که در شبکه بانکی بعد از آن تاریخ افتتاح خواهند شد به صورت آنی و برخط در سامانه سیاح ثبت و کد رهگیری دریافت کنند.»
این امر در حال‌حاضر در اکثر بانک‌ها اجرایی شده است.
میرمحمدصادقی در خصوص فاز سوم گفت:
«ارائه سرویس از سامانه سیاح برای قوه‌قضاییه و وزارت امور اقتصادی و دارایی مطابق با تکالیف قانونی از جمله استعلام شماره حساب، مسدودی حساب و رفع مسدودی حساب امکان‌پذیر شده است.
به طوری که در حال‌حاضر قوه قضائیه از سرویس یاد شده برای اخذ استعلام اطلاعات حساب اشخاص حقیقی و حقوقی استفاده می‌کند.»
عادی بودن روند شفافیت حساب‌های بانکی
محمد امین حسین آبادی کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی کشور نیز ارایه اطلاعات به بانک برای شفافیت حساب‌ها را عادی می‌داند.
او اعتقاد دارد که این موضوع در سراسر دنیا عادی است و جهت جلوگیری از پولشویی و … انجام می‌شود.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به ماجرا مسدود شدن کارت‌های بانکی می‌گوید:
« یکی از موضوعاتی که طی چند روز اخیر در فضای رسانه‌ها دست به دست می شود، بحث شفافیت حساب‌های بانکی است.
رسانه‌های غربی از این مسئله حسابی سوء استفاده کرده و معتقدند ایران اقدام به مسدود کردن حساب‌های اتباع افغان کرده است.»
وی ادامه داد: « موضوع شفافیت حساب‌های بانکی، کاملا شناخته شده و طبق عرف در ایران و تمامی کشورهاست.
مردم در همه جای دنیا برای شفافیت حساب‌های بانکی خود، باید اطلاعات اولیه خود را به بانک ارائه دهند.
کد شهاب نه تنها برای اتباع خارجی ضروری است، بلکه هر ایرانی باید برای حساب خود، کدشهاب داشته باشد.»
نامناسب بودن زمان اجرا
حسین آبادی در انتها گله‌ای به زمان اجرای این طرح کرد و آن را نامناسب دانست.
شاید همین زمان اجرا موجب بروز مشکلاتی شد.
او در این باره اضافه کرد: «زمان برای اجرای این طرح مناسب نبود.
زیرا در این شرایط کرونایی، مردم برای دریافت کد شهاب، مجبورند به بانک‌ها مراجعه کنند.
همین مراجعه موجب تشدید ویروس کرونا می‌شود.
از طرفی اطلاع رسانی دقیقی از سوی سازمان‌های مربوطه با این طرح ارائه نشد.
هرچند تعدادی از اتباع ساکن ایران به بانک مراجعه کرده و با مشکلاتی مواجه شدند.
این مشکلات نشان از آماده نبودن زیرساخت‌های موجود برای اجرای این طرح می‌دهد.»
