سهم ایران از تجارت جهانی گیاهان دارویی، نیم‌درصد

با توجه به وجود ظرفیت های لازم در حوزه گیاهان دارویی توسعه درآمدزایی از گیاهان دارویی ضرورتی اجتناب پذیر است.

به گزارش برات نیوز، در حالی که شرایط اقلیمی و خاک کشور ایران یکی از بهترین‌های جهان در زمینه رشد و تکثیر گیاهان دارویی است و قابلیت رشد و تولید 8 هزار گونه گیاهان دارویی در ایران وجوددارد اما صرفاً 0.4 درصد (یعنی کمتر از یک درصد) از کل سهم تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی مربوط به ایران است.

این درحالی است که بر اساس آمار ارائه شده بیشترین حجم صادرات گیاهان دارویی ایران به کشور‌های پاکستان و امارات و پس از آن آلمان، ژاپن و چین است.

گیاهان دارویی از جمله زعفران، شیرین‌بیان، صمغ‌های طبیعی، عرقیات و گلاب بیشترین اقلام صادراتی ایران به سایر کشور‌ها محسوب می‌شود.

شناسایی 2هزارو 300 گونه گیاه دارویی در کشور

نکته قابل تامل این است که تاکنون حدود ۳۰ هزار گونه گیاهی در جهان شناخته شده که سهم ایران از این تعداد حدود ۸ هزار گونه است البته کشور ما به‌تنهایی از کل اروپا تنوع گیاهی بیشتری دارد و در حال حاضر حدود ۲۳۰۰ گونه گیاه دارویی در کشور شناسایی شده است.

این درحالی است که سهم تجارت جهانی از محصولات گیاهی دارویی حدود ۱۲۴ میلیارد دلار و سهم ایران از این میزان ۵۷۰ میلیون دلار است یعنی اینکه صرفا نیم‌درصد از کل سهم تجارت جهانی در حوزه گیاهان دارویی مربوط به ایران است.

ضرورت توجه مسوولان به موضوع توسعه درآمدزایی از گیاهان دارویی

کم توجهی مسوولان و غفلت از حوزه گیاهان دارویی موجب شده تا ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در این حوزه به بهره برداری رسیده و توسعه درآمدزایی از گیاهان دارویی مورد توجه قرار گیرد.

گیاهان دارویی با تنوع بسیار زیاد و افزایش استفاده از آن ها پتانسیل خوبی برای فعالیت های اقتصادی و درآمدزایی است. بازارکسب و کار گیاهان دارویی صرفا مختص بازارهای داخلی نبوده و در کل جهان برای تولیدات گیاهان دارویی ایران متقاضی وجود دارد.

گردش مالی حوزه گیاهان دارویی تا سال 2050 تا 5 هزار میلیارد دلار

بر اساس این گزارش میزان تولید و مصرف گیاهان دارویی در سطح جهان رشد چشمگیری داشته به طوری که از ۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۱۲۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ رسیده است و طبق پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۵۰ به 5 هزارمیلیارد دلار خواهد رسید که گردش مالی بسیار چشمگیر و قابل ملاحظه‌ای است.

در همین حال کشور‌های اروپایی به دلیل تاثیرگذاری گیاهان دارویی به عنوان بزرگ‌ترین کشور‌های تولیدکننده و مصرف کننده گیاهان دارویی تبدیل شده‌اند و در حال پیشی گرفتن از یکدیگر در این زمینه هستند. به طور نمونه بر اساس اعلام رسمی سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر میزان تجویز دارو‌های گیاهی در آلمان ۷۷ درصد، در بلژیک و فرانسه ۷۵ درصد و در انگلستان ۷۴ درصد است.

سرانه مصرف گیاهان دارویی در ایران حدود یک کیلوگرم گیاه خشک است؛ یعنی در سال، ۸۳ هزار تن گیاه دارویی به ‌ارزش ۱۲۴میلیارد تومان در کشور مصرف می‌شود. در حالی که در اروپا این میزان تنها ۹۰۰ گرم و در آمریکا ۲۵۰۰ گرم است؛ در سبد تولید دارو در کشورهای اروپایی سهم گیاهان دارویی حدود ۷۱ درصد است؛ در کشور ما نیز بسیاری از گیاهان دارویی تولیدی به‌صورت خام صادر می‌شود و تکنولوژی فرآوری آنها در داخل کشور محدود است.

سهم ناچیز ایران از گردش مالی گیاهان دارویی در جهان

یک پژوهشگر‌ گیاهان دارویی ضمن اشاره به غفلت از حوزه گیاهان دارویی کشور اظهار کرد: در گذشته صادرکننده گیاه “سیاه‌دانه” بوده‌ایم، اما امروز به واردکننده اصلی آن تبدیل شده‌ایم؛ گردش مالی گیاهان دارویی در جهان طبق آمارها بیش از ۱۰۰میلیارد دلار است که سهم ایران از این رقم صرفاً ۰.۴درصد است.

حسن زینعلی پژوهشگر‌ و مدرس گیاهان دارویی با بیان اینکه “بیش از 2300 گیاه دارویی در کشور داریم که هنوز روی 5 گیاه دارویی به‌اندازه 10 درصد هم کار نشده است”، گفت: هر جوان ایرانی که در این حوزه قدم بردارد با خلاقیت خود باعث رشد توسعه این صنعت خواهد شد.

به کارگیری خلاقیت جوانان در توسعه درآمدزایی از گیاهان دارویی

وی با اشاره به درآمد بالای گیاهان دارویی تصریح کرد: به‌عنوان نمونه “گیاه بادرنجبویه” یک سال کاشت می‌شود و بعد از آن چندین سال برداشت خواهد شد.

این پژوهشگر با یادآوری اینکه “زمانی کشورمان در گیاه “سیاه‌دانه” صادرکننده بود”، اظهار کرد: چرا امروز به واردکننده اصلی گیاه سیاه‌دانه تبدیل شده‌ایم.

وی با ابراز اینکه در چین 100 میلیون نفر در حوزه گیاهان دارویی مشغول به کار هستند، متذکر شد: چرا ما در ایران چندین میلیون نفر را نمی‌توانیم در این حوزه مشغول به کار کنیم؟! به‌نظر بنده ما هم می‌توانیم.

صرف هزینه ناچیز و توسعه درآمدزایی از گیاهان دارویی

“محرابی” یک کارآفرین دیگر در حوزه گیاهان دارویی در همین زمینه گفت: در یک محیط 60 مترمربعی با مبلغ 2 میلیون تومان، یک گلخانه کوچک را راه‌اندازی کرده‌ایم و در کمتر از 5 سال گلخانه ما تنها تأمین‌کننده گیاهان دارویی استان چهارمحال و بختیاری شد که به تمام کشور نیز صادر می‌کنیم.

وی با اعلام اینکه “این شرکت 2 سال پیاپی تولیدکننده برتر گیاهان دارویی کشور شده است”، خاطرنشان کرد: امروز با 6 شرکت در زمینه فرآوری گیاهان دارویی همچنین 2 شرکت در زمینه تولید داروهای گیاهی و بیش از 100 عمده‌ و خرده  فروش در سراسر کشور همکاری داریم و این محصولات را به‌صورت بسته‌بندی‌شده به دستشان می‌رسانیم.