راه آهن شلمچه – بصره یکی از پروژه‌های استراتژیک کشور و حلقه مفقوده ریلی کشور است که پیشرفت آن می‌تواند موجب اتصال ایران به اروپا شود.
اهمیت پروژه راه آهن شلمچه – بصره
به گزارش برات نیوز، این پروژه می‌تواند ایران را به منطقه لاذقیه سوریه و سپس به دریای مدیترانه و کشورهای اروپایی متصل کند و تاثیرات شگرفی روی صادرات و واردات کشور ما در میان کشورهای منطقه داشته باشد.
خط آهن شلمچه – بصره به طول ۳۲ کیلومتر شامل مسیر ریلی یک خطه بین شلمچه تا بصره و یک پل بازشونده بر روی اروند رود ( پل ریلی بازشو به طول ۸۰۰ متر) است.
از نظر موقعیت مکانی خط آهن شلمچه – بصره در ادامه راه آهن خرمشهر – شلمچه (به طول ۱۷ کیلومتر) قرار دارد.
در صورت تکمیل این حلقه مفقوده ریلی در کنار رشد و توسعه ترانزیت ریلی، مسیر ریلی کربلا نیز برای زائران امام حسین (ع) هموار می‌شود.
این خط که در سال ۹۰ تکمیل شد، در حال حاضر بخش بصره تا کربلای آن فعال است و با تکمیل این ۳۲ کیلومتر حلقه مفقوده، زائران ایرانی می‌‌توانند از طریق قطار به شلمچه و سپس بصره و کربلا بروند.
همچنین با تکمیل این شبکه ریلی تا لاذقیه سوریه، امکان تردد ریلی تا کشورهای شرق مدیترانه و حمل و نقل و ترانزیت کالا فراهم می‌شود.
تلاش دولت‌های مختلف برای پیشبرد پروژه
اتصال خط آهن شملچه – بصره یکی از اولویت‌های ریلی اصلی کشور است و دولت‌های مختلف هر کدام تلاش‌ها و رایزنی‌ها برای تکمیل خط داشته‌اند که هیچ کدام تاکنون به نتیجه نرسیده است.
آنها دلایل مختلفی را برای این توقف عنوان می‌کنند. برای مثال یک بار «نبود اهتمام از سوی طرف عراقی» و بار دیگر «مباحث مربوط به سرمایه گذاری» را مطرح می کنند.
این در حالی است که بعد از تفاهمات کلی که در سال ۹۴ بین ایران و عراق درباره این خط آهن صورت گرفت، در سفری سال ۹۷ رئیس‌جمهور به عراق داشت، تفاهم‌نامه اجرایی مکمل در حضور رؤسای جمهور ایران و عراق امضا شد.
علیرغم این اهمیت، پروژه راه آهن شلمچه – بصره که به تازگی مجری آن در شهریور ماه عوض شده است، همچنان متوقف است.
به نظر می‌رسد مقامات هیچ روند تسریعی برای اجرا و بهره‌برداری از این پروژه درنظر نگرفته‌اند.
بیشتر بخوانید: خط ریلی ایران به اروپا از طریق ترکیه فعال می‌شود
استفاده از ظرفیت ها برای توسعه حوزه ترانزیت
مجتبی یوسفی عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به روند اجرای پروژه راه آهن شلمچه – بصره – لاذقیه، گفت: متأسفانه در رابطه با این مسئله اقدام اساسی صورت نگرفته و عملا پروژه متوقف است.
این در حالی است که این پروژه جزء طرح های استراتژیک کشور محسوب می شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: قطعا ما باید از هر ظرفیت و فرصتی برای توسعه حوزه ترانزیت کشور استفاده کنیم.
در شرایط فعلی کشورهای منطقه برنامه ریزی کلانی را برای توسعه حوزه ترانزیت صورت داده اند و اگر ما برنامه ریزی و اقدامی نکنیم، از این رقابت عقب خواهیم افتاد.
اتصال ایران به اروپا با اجرای پروژه
نماینده مردم اهواز، باوی، حمیدیه و کارون گفت: با اجرا و بهره برداری از پروژه راه آهن شلمچه-بصره، ایران می تواند به منطقه لاذقیه سوریه و از آنجا به دریای مدیترانه و کشورهای اروپایی متصل شود.
از این رو اجرای این پروژه می تواند تأثیر شگرفی در حوزه صادرات و واردات کالا داشته باشد.
افزود: حمل و نقل ریلی جزء ارزان ترین راه کارها برای انتقال کالا است. از این رو اگر بتوانیم شبکه ریلی را گسترش دهیم، اقتصاد کشور توسعه خواهد یافت.
شعار دستگاه دیپلماسی عملی نشد
یوسفی با اشاره به اهمیت توسعه حمل و نقل ریلی در عرصه داخلی و منطقه ای و نقش دستگاه اجرایی در پیشبرد این پروژه گفت: دستگاه دیپلماسی و وزارت خارجه نیز متأسفانه اقدامی برای عملیاتی شدن این پروژه انجام نداده اند.
یکی از برنامه های اصلی دستگاه دیپلماسی کشورهای دیگر، فعالیت در عرصه اقتصادی است. اما متأسفانه در کشور ما این مسئله در حد شعار باقی مانده است.
تغییر سرمایه گذار پروژه راه آهن شلمچه – بصره
یکم خرداد ماه ۹۸ بنیاد مستضعان سرمایه گذار این پروژه معرفی شده بود که در تاریخ ۱۲ شهریور سرمایه گذار جدیدی از سوی دولت معرفی شد.
هیات وزیران در جلسه مورخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۹، پیشنهاد تغییر سرمایه‌گذار برای قرارداد مشارکت در اجرای پروژه راه آهن شلمچه – بصره را با هدف تسریع در آغاز عملیات اجرایی فرآیند تأمین مالی پروژه به تصویب رساند.
سعید رسولی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن ایران در این باره بیان کرد: دولت اهتمام جدی برای انجام این پروژه دارد و به این خاطر جذب سرمایه‌گذار جدید در هیات دولت به تصویب رسید ولی به دلیل بروز مشکلاتی، آغاز این پروژه به تاخیر افتاده است.
او افزود: وزارت راه و شهرسازی عزم جدی دارد که این پروژه را بزودی و با تغییر سرمایه‌گذار وارد فاز اجرایی کند ولی زمان دقیقی برای آغاز عملیات اجرایی این پروژه در نظر گرفته نشده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: برآورد اولیه اعتبار اجرایی این پروژه چهار هزار میلیارد ریال بود که با توجه به تورم و تحریم این اعتبار نیاز به بروز رسانی دارد.
پروژه‌ای که از بنیاد مستضعفان گرفته شد
در همین راستا معاون اول رئیس جمهور نیز مصوبه تغییر پیمانکار مجری راه آهن شلمچه – بصره را ۱۶ شهریور امسال ابلاغ کرد.
بر اساس این مصوبه، یک شرکت غیر دولتی به نام ارزش آفرینان فدک، ۱۰۰ درصد هزینه احداث ۳ کیلومتر خط ریلی از ایستگاه شلمچه تا اروند رود، ۹۰۰ متر پل روی اروند همراه با دریچه‌های کشتیرانی و ۳۳ کیلومتر خط آهن از انتهای اروند تا ایستگاه راه آهن بصره را به ارزش ۱۰۰ میلیون یورو تأمین می‌کند.
پیش از این قرار بود کلیه هزینه‌ها و فرآیند عملیاتی اجرای این پروژه را بنیاد مستضعفان متقبل شود که با مصوبه جدید هیئت دولت، یک شرکت وابسته به بخش غیر دولتی جایگزین بنیاد می‌شود.
عباس خطیبی معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در همین خصوص می گوید: با توجه به پیشنهادی که شرکت غیر دولتی مذکور داده و علاقه مندتر هستند تا کار را دنبال کنند.
آنها شرکت ثبت شده هم در عراق دارند. بنابراین در وزارت راه به این جمع بندی رسیدیم که پروژه راه آهن شلمچه-بصره را به این شرکت واگذار کنیم.
تیم جدید روند اجرای پروژه را تسریع می‌کند؟
عباس خطیبی افزود: تلاش ما بر این است که به این پروژه سرعت بیشتری بدهیم و به این نتیجه رسیدیم که تیم جدید به دلیل داشتن توانایی مالی کافی و هم داشتن امکان کار کردن در عراق، سریع‌تر می‌تواند این طرح را اجرایی کند.
معاون ساخت و توسعه راه آهن شرکت مذکور را متعلق به بخش غیر دولتی دانست و گفت: «آنها توانمندی و انگیزه بالایی دارند.
از قبل هم زمزمه‌هایی مبنی بر تغییر پیمانکار شنیده می‌شد که با پیشنهادی که این شرکت ارائه داد، وزیر راه با تغییر پیمانکار موافقت کرد.
در خصوص زمان اجرای پروژه نیز باید گفت شروع به ساخت این پروژه نیازمند تکمیل مطالعات و همچنین امضای قرارداد با طرف عراقی است؛ اما طرف عراقی هنوز به ما زمین برای شروع ساخت را نداده است.»
به نظر می‌رسد حتی با تغییر سرمایه گذار پس از ۳ ماه این پروژه آنطور که باید پیش نرفته است و باید منتظر ماند و دید صدای سوت قطار این خط ریلی چه زمان به گوش خواهد رسید.
