سیزدهم شهریور در تقویم فارسی به نام روز تعاون نام‌گذاری شده است. بدون تردید شکوفایی و پیشرفت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بدون تعاون و همکاری امکان‌پذیر نیست. بخش تعاونی در نظام اقتصادی کشور به اندازه‌ای اهمیت دارد که در قانونی اساسی از آن به عنوان یکی از ارکان مهم برای پیشگیری از تمرکز و تداول ثروت، پیشگیری از انحصار، احتکار، تورم، جلوگیری از کارفرمای مطلق شدن دولت و اشتغال زایی نام می‌برد.
نام گذاری روز تعاون
به منظور ایجاد روحیه تعاون و همکاری در کشور، در اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش تعاون به عنوان یکی از پایه‌های نظام اقتصادی کشور اشاره شده است. این قانون در سیزدهم شهریور سال ۱۳۷۰ به تصویب مجلس رسید و در تاریخ دهم دی ۱۳۷۰ وزارت تعاون به منظور اعمال نظارت وحمایت دولت از بخش تعاونی تشکیل گردید. به همین مناسبت این روز به نام روز تعاون نام‌گذاری شد.
تاریخچه فعالیت‌های تعاونی در ایران
فعالیت تعاونی در ایران سابقه زیادی ندارد. اولین شرکت تعاونی در ایران در سال ۱۳۱۴ تأسیس شد. در دوران محمدرضا پهلوی کمک‌های فراوانی را اصل ۴ جهت توسعه بخش تعاون در ایران کرد. قانون اصلاحات ارضی زمینهٔ فعالیت‌های تعاونی در ایران را گسترش داد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی گرایش به فعالیت تعاونی افزایش یافت به طوری که در قانون اساسی ایران در اصل ۴۳ و ۴۴ به لزوم گسترش تعاونی‌ها اشاره شده است. مجلس سوم قانون تعاون مصوب ۱۳ شهریور ۱۳۷۰ را در ۱۲ فصل و ۷۰ ماده تدوین کرد و وزارت تعاون بر اساس این قانون فعالیت خود را آغاز کرد.
تعاونی چیست؟
تعاونی‌ها در حقیقت واحدهای اقتصادی کوچکی مردمی هستند که از مشارکت عده‌ای هم صنف یا عده‌ای که وجه مشترکی با هم دارند، مثل دوستان، خویشاوندان، هم‌شهریان و .. تشکیل می‌شوند و برای حل مشکلی مانند تامین مسکن، دادن وام و … تلاش می‌کنند.
جالب است بدانید اقتصاد ایران بر پایه سه بخش دولتی، خصوصی و تعاونی بنا شده است و تعاونی‌ها نقش مهمی در تولید ملی، کارآفرینی و رشد اقتصادی و فرهنگی جامعه بر عهده دارند.
به طور ویژه در شرکت‌های تعاونی در عدالت اقتصادی، آزادی سیاسی و ارزهای فرهنگی و دینی توجه می‌شود و نقطه عطف اقتصاد، سیاست و فرهنگ محسوب می‌شوند.
ضوابط و ویژگی‌های شرکت تعاونی
شرکت‌های تعاونی از لحاظ نوع فعالیت و نوع عضویت به چند دسته تقسیم می‌شوند.
از لحاظ نوع فعالیت شرکت‌های تعاونی عبارتند از:
۱. شرکت تعاونی تولید: به منظور اشتغال در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری، روستائی، عشایری و مانند آن فعالیت کرده و مجموعا یک واحد تولیدی در آن اداره می‌شود.
۲. شرکت تعاونی توزیعی: در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندی‌های اعضاء فعالیت می‌کند.
آن دسته از شرکت‌های تعاونی که فعالیت آنان همزمان در بخش تولیدی و توزیعی فعالیت می‌کنند به نام شرکت تعاونی تولیدی و توزیعی شناخته می‌شود.
از لحاظ نوع عضویت شرکت‌های تعاونی عبارتند از:
۱. شرکت تعاونی عام: عضویت در آن برای همه آزاد است، تعداد اعضاء در این تعاونی‌ها حداقل ۵۰۰ نفر و براساس نوع تعاونی که وزارت تعاون تعیین کرده مشخص می‌شود.
۲. شرکت تعاونی خاص: عضویت در آن برای گروهی خاص مانند کارگران، دانشجویان، کشاورزان، زنان، پزشکان، وکلای دادگستری، اعضاء هر صنف و مشاغل خاص با رعایت شرایط آزاد تعیین می‌شود.
ضوابط عمومی شرکت‌های تعاونی
برای تاسیس شرکت تعاونی به حداقل ۷ نفر عضو واجد شرایط قانونی نیاز است. از جمله این شرایط می‌توان به تابعیت ایرانی، نداشتن ممنوعیت قانونی و حجر، و عدم عضویت در شرکت‌های تعاونی مشابه اشاره کرد.
پس از تاسیس شرکت تعاونی توسط هیئت موسس از افرادی که شرایط لازم را دارند برای عضویت در شرکت دعوت می‌شود. هیئت مؤسس پس از تهیه طرح و اساسنامه و دیگر مستندات تعاونی به دریافت موافقت نامه تشکیل تعاونی از وزارت تعاون اقدام می‌کند.
مزایای تعاونی‌ها در اقتصاد
از جمله مواردی که در تعاونی‌ها به آن توجه ویژه می‌شود مشارکت جوانان و بانوان است. با توجه به اینکه در حال حاضر میزان عرضه و تقاضای نیروی کار در کشور با هم تناسب ندارد، با توجه محدود بودن ظرفیت کسب و کارهای دولتی بخش مهمی از فارغ‌التحصیلان پس از اتمام تحصیلات به آمار بیکاران کشور اضافه می‌شوند. در بخش تعاون و در ایجاد واحدهای تولیدی، خدماتی و کارآفرینی فرصت مناسبی برای اشتغال جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها فراهم شده است.
همچنین تعاونی‌ها و تشکل‌های خودیاری فضای مناسبی برای حضور زنان در فعالیت‌های اقتصادی به‌وجود آورده‌اند. زنان با تشل تعاونی‌های تولیدی می‌توانند به عنوان یک عضو مولد اقتصادی به کسب درآمد خود و معیشت خانواده‌ها کمک کنند.
همچنین بخش تعاون به دلیل جلب مشارکت عمومی و گروهی، کارکردن اقشار مختلف مردم، افزایش سطح عمومی اشتغال، کارآفرینی مولّد، رقابت با محصولات خارجی، بهره مندی از تخفیف مالیاتی و استفاده از تسهیلات اعتباری مؤسسات مالی کشور، ممتازترین جایگاه را در افزایش صادرات کشور دارد.
بخش تعاون در چشم انداز ۱۴۰۴
براساس سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور ایران در سال ۱۴۰۴ خورشیدی کشوری توسعه یافته و با جایگاه برتر اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه است. از جمله اهداف بخش تعاون در چشم انداز ۱۴۰۴ می‌توان به مواردی مانند تعامل با اقتصاد جهانی، ارتقای بهبود کیفیت زندگی مردم، بالا بردن سطح عدالت اجتماعی، بسترسازی برای رشد سریع اقتصادی، توزیع عادلانه ثروت میان اقشار مختلف جامعه و دست رسی سریع افراد جامعه به کالاهای مورد نیاز با قیمت متعادل اشاره کرد.
اگر شما هم عضو تعاونی خاصی هستید می‌توانید از طریق برات نیوز نظرات و پیشنهادات خود درباره اصلاح مشکلات بخش تعاون و رونق آن را با دیگران به اشتراک بگذارید.
