۲۵ اردیبهشت (۱۴ می) روز پاسداشت زبان پارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی است.
وقتی اسم زبان پارسی به میان میآید؛ بدونشک یکی از شخصیتهایی که در ذهن ما نقش میبندد، نام حکیم «ابوالقاسم فردوسی» است.
«ابوالقاسم حسن فرزند علی طوسی» معروف به فردوسی در سال ۳۲۹ هجری قمری در روستای باژ از توابع طوس خراسان متولد شد.
بیتردید یکی از بزرگترین آثار حماسی جهان «شاهنامه فردوسی» است که نسخههای مختلف آن بین ۵۰ هزار تا ۶۰ هزار بیت دارد.
جالب است بدانید شاهنامه بر اساس افسانهها و تاریخ ایران از آغاز تا حمله اعراب به ایران سروده شده و در آن به چهار پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان اشاره شده است. اولین پادشاهی که فردوسی از آن در شاهنامه نام میبرد «کیومرث» است و آخرین پادشاه «یزدگرد سوم» که در جنگ با اعراب شکست خورد.
یکی از نکات شگفتانگیز شاهنامه این است که فردوسی در سرودن آن، تنها از ۸۶۵ کلمه عربی استفاده کرده است و میتوان گفت شاهنامه یکی از غنیترین و خالصترین کتابها به زبان پارسی است. در زمانی که فردوسی سرودن شاهنامه را آغاز کرد، زبان پارسی در مرحله آشفتگی و تخریب به وسیله زبانهای دیگر قرار داشت. به طوری که فردوسی یکی از دلایل سرودن شاهنامه را زنده نگهداشتن زبان پارسی میداند.
«بسی رنج بردم در این سال سی عجم زنده کردم به این پارسی»
فردوسی که برای سرودن شاهنامه بیش از سی سال تلاش کرد و حتی مرگ پسرش هم نتوانست مانع کار او شود، سرانجام در سال ۳۷۲ هجری خورشیدی سرودن شاهنامه را به پایان رساند.
هرچند درمورد سن فردوسی و تاریخ وفات او هیچ سند معتبری وجود ندارد، اما مشهور است که فردوسی در حدود ۹۰ سال زندگی کرد و سرانجام در سال ۴۱۶ هجری قمری درگذشت. گفته میشود واعظ شهر، بهدلیل شیعهبودن فردوسی، از تدفین او در قبرستان شهر جلوگیری میکند و در نهایت فردوسی را در باغ خودش در شهر طوس به خاک میسپارند. آرامگاه فردوسی در شهر طوس امروزه زیارتگاه بسیاری از عاشقان ادب و زبان پارسی است.
فردوسی سالهای زیادی از عمرش را صرف زنده نگهداشتن زبان اصیل فارسی کرد، به همین مناسبت ۲۵ اردیبهشت روز زبان پارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی نامگذاری و در تقویم ملی ثبت شد.
ای زبان فارسی، ای درّ دریای دَری ای تو میراث نیاکان، ای زبان مادری
جاودان زی، ای زبان دانش و فرزانگی تا به گیتی، نور بخشد آفتاب خاوری