امروز نهم اردیبهشت ماه در تقویم رسمی کشور به عنوان روز ملی شوراها به ثبت رسیده است. به مناسبت این رویداد با برات‌نیوز همراه باشید.
تأسیس شوراهای اسلامی در ایران بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۵۸ توسط امام خمینی انجام شد. با این حال تا دوره اول ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، تدوین سازوکار اجرایی آن به تعویق افتاد. سرانجام در سال 1377، اولین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا برگزار شد.
اولین انتخابات شوراهای اسلامی، در چارچوب برنامه توسعه سیاسى و گسترش نهادهاى مدنى و مشارکت عمومى بود. حدود ۱۸۵ هزار نفر اعضاى اصلى و على‌البدل در این انتخابات از سراسر کشور و از سوی مردم انتخاب شدند. بالاخره در تاریخ نهم اردیبهشت سال 1378، با صدور پیام ویژه‌ای از سوی آیت الله خامنه‌ای شوراهای اسلامی آغاز به کار کردند.
شوراها در کشور ما بسیار اهمیت دارند؛ همچنین در دین اسلام نیز بر لزوم وجود شورا تاکید شده است. طبق آموزه‌های دین اسلام، شورا یک اصل عقلی است. از همین رو، پس از پیروزی انقلاب ، حکومت جمهوری اسلامی تشکیل شوراها را برای مداخله بیشتر مردم در تعیین سرنوشتشان ضروری دانست.
شوراها در قانون اساسی
طبق قانون اساسی، اعضای شوراهای اسلامی باید از طریق انتخابات مردمی تعیین شوند. در اصل هفتم قانون اساسی می‌خوانیم:
شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشور هستند. در واقع روز ملی شوراها نیز به تبعیت از این مهم تعیین شد. از سوی دیگر فصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به شوراها و جزئیات مربوط به آن‌ها اختصاص یافته است. در این فصل طی اصول صدم تا صد و ششم وظایف، چگونگی انتخاب و سایر مسائل مربوط به شوراها مشخص شده است.
در قانون اساسی وظایف و اختیارات شورای اسلامی شهر به شرح زیر تعیین شده است. البته این تنها بخشی از وظایف شوراهاست. برای مطالعه مفصل‌تر این وظایف می‌توانید به متن قانون اساسی مراجعه کنید.
۱- انتخاب شهردار برای مدت چهار سال
تبصره ۱- شورای اسلامی شهر موظف است بلافاصله پس از رسمیت یافتن نسبت به انتخاب شهردار واجد شرایط اقدام نماید.
تبصره ۲- شهردار نمی‌تواند همزمان عضو شورای شهر باشد.
تبصره ۳- نصب شهرداران در شهر‌ها با جمعیت بیشتر از دویست هزار نفر و مراکز استان بنا به پیشنهاد شورای شهر و حکم وزیر کشور و در سایر شهر‌ها به پیشنهاد شورای شهر و حکم استاندار صورت می‌گیرد.
تبصره ۴- دوره خدمت شهردار در موارد زیر خاتمه می‌پذیرد.
الف:استعفای کتبی با تصویب شورا
ب:برکناری توسط شورای شهر با رعایت مقررات قانونی
ج: تعلیق طبق مقررات قانونی
د:فقدان هر یک از شرایط احراز سمت شهردار به تشخیص شورای شهر.
۲- بررسی و شناخت کمبود‌ها، نیاز‌ها و نارسایی‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی و رفاهی حوزه انتخابیه و تهیه طرحهاو پیشنهاد‌های اصلاحی و راه حل‌های کاربردی در این زمینه‌هاجهت برنامه‌ریزی و ارائه آن به مقامات مسئول ذیربط
۳- نظارت بر حسن اجرای مصوبات شورا و طرح‌های مصوب در امور شهرداری و سایر سازمان‌های خدماتی در صورتی که این نظارت مخل جریان عادی این امور نگردد.
۴- همکاری با مسئولین اجرایی و نهاد‌ها و سازمان‌های مملکتی در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و عمرانی بنا به درخواست آنان.
۵- برنامه‌ریزی در خصوص مشارکت مردم در انجام خدمات اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی با موافقت دستگاه‌های ذیربط.
