شیوع ویروس کرونا که باعث فلج شدن اقتصاد دنیا شده، تأثیر بسیار شدیدی بر بازار نفت داشته و کاهش قیمت نفت را چنان بهت آور کرده که ریزش قیمتها به پایین ترین رکورد 20 سال اخیر رسید. از ابتدای سال جاری میلادی قیمت نفت به کاهش 65 درصدی رسیده است که این حجم کاهش قیمتی باعث تعطیلی پالایشگاه‌ها و توقف تولید بسیاری از شرکتهای بزرگ نفتی جهانی شده است. نفت پس از کرونا به موضوع پیچیده‌ای تبدیل شده است. با برات نیوز همراه باشید.
بازارهای جهانی در حال حاضر مملو از نفت شده اند و ارزانی نفت روز به روز بازار را شوک‌زده‌تر می‌کند. با بحران به وجود آمده، اوپک تصمیم به یک توافق تاریخی گرفته و قرار است تولید نفت خود را به دلیل سقوط قیمت در بازارهای جهانی به 9 میلیون و 700 هزار بشکه در روز کاهش دهد. به‌عبارتی میزان تولید آن بیش از یک میلیارد و 400 میلیون لیتر کاهش خواهد یافت.
قبل از شیوع کرونا میزان تقاضای نفت خام در حالت نرمال حدود 100 میلیون بشکه در روز بود؛ حال آنکه طی ماههای گذشته به 30 تا 35 درصد کاهش یافته است. توافق اخیر اوپک که طولانی‌ترین توافق تاریخ است وضعیت نفت را در ابهام برده است. اما اینکه آیا با این توافق قیمتها به قبل از وضعیت کرونا بازگردد نیز بسیار نامشخص است.
بیشتر بخوانید: رشد مثبت اقتصاد ایران از سال آینده آغاز میشود
به اعتقاد من، توافق اوپک مبنی بر این است که بازارتا دوسال آینده به شرایط تقاضای گذشته باز نخواهد گشت. بنابراین همیشه این فشار پشت قیمت نفت خواهد بود. به عبارتی اگر قیمت بازار نفت افزایش یابد کشورهایی که وابستگی شدیدتری به درآمدهای نفتی دارند سعی میکنند با افزایش تولید از قیمت بالاتر بیشترین بهره را ببرند که این اتفاق باعث میشود قیمت در یک سطحی ثابت بماند. از طرف دیگر با وضعیت به وجود آمده (یعنی طولانی‌ترین رکود در هشتاد سال اخیر بعد از جنگ جهانی دوم)، خود به خود تقاضا به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. بنابراین با کاهش تقاضا معمولا افزایش قیمت نخواهیم داشت.
تا قبل از به وجود آمدن بحران کرونا و رکودی که در اقتصاد جهانی به خصوص در وضعیت نفت جهانی داشت، پیش بینها از وضعیت سهم نفت در اقتصاد دنیا این بود که تا سال 2035 تقاضای جهانی نفت به اوج خود میرسد و ازآن تاریخ به بعد با آمدن انرژی‌های نو، رو به افول میرود؛ اما الان نفت پس از کرونا شرایط عجیبی پیدا کرده است.
اما حال با وضعیت به وجود آمده اگر کرونا باعث کاهش سرمایه گذاری انرژی‌های نو شود ممکن است احتمال سال 2035 (اوج تقاضای جهانی نفت و پس سپس افول تقاضا) به عقب‌تر بیفتد.
اما اگر رشد اقتصاد جهانی به گونه‌ای شود که به سمت بالا تغییر کند و بحران به وجود آمده از بین رود، ممکن است تقاضای نفت روند کاهشی پیدا کرده و کشورها سعی کنند وقتی می‌خواهند به اقتصاد فعال بازگردند شروع به استفاده از انرژی‌های نو کنند؛ یا اینکه مدل بهره‌وری از انرژی را بالا ببرند. یعنی بخواهند بدون اتکا به نفت، اقتصاد خود را فعال کرده و همانطور که بیان شد با استفاده از انرژی‌های نو وضعیت خود را بهبود بخشند.
حال باید دید در آینده سیاست‌های اقتصادی دنیا به چه سمتی پیش خواهد رفت و فرمانروایی نفت بر اقتصاد جهان تا به کی ادامه خواهد داشت.
نویسنده یادداشت: محمد عباسی
