درحالی که خط ریلی ایران – اروپا از طریق ترکیه و در قالب کریدور چین به ترکیه و اروپا برای حمل و نقل بار و ترانزیت فعال شده بود اما ترکیه بعد از چند ده سال به دنبال حذف ایران از این مسیر و گذرگاه های منطقه ای است.
به گزارش برات نیوز، با توجه به اینکه ارتباط مستقیم ریلی بین چین و کشورهای منطقه هم از سمت چین و هم از سمت کشورهایی مانند ترکیه و ایران دنبال می‌شود اما ترکیه به دنبال حذف ایران بوده و سعی دارد تا از شرایط و امتیازاتی که تحریم ایران برای آنها ایجاد کرده استفاده کنند و ارتباط خود را با آسیای مرکزی مستقل از ایران برقرار کنند.
این درحالی است که از اواخر سال 98 و قبل از شیوع ویروس کرونا پروتکل پنج جانبه‌ای در آنکارا بین کشورهای ایران، ترکیه، ازبکستان، قزاقستان و ترکمنستان امضاء شد که قرار بود براساس این پروتکل کریدوری از چین به ترکیه و اروپا برای حمل و نقل بار و ترانزیت راه‌اندازی شود.
سهم تاثیرگذار راه‌اندازی کریدور چین به ترکیه و اروپا
با توجه به هماهنگی های انجام شده تمامی پنج کشور حاضر دراین پروتکل مشترک اعلام داشتند با توجه به سهم بسیار زیاد ترانزیت چین به اروپا و نقص‌هایی که کریدورهای دیگر دارد، این کریدور می‌تواند سهم بسیار زیادی در این زمینه را از آن خود کند.
همه این پنج کشور بر این باور بودند که راه‌اندازی کریدور ترانزیتی چین به اروپا که از مسیر ریلی ایران و ترکیه می‌گذرد در زمینه افزایش ترانزیت بسیار تاثیرگذار خواهد بود زیرا کریدور رقیب، کریدور شمال دریای خزر است که از آکتائو و روی خزر عبور می‌کند .
آنها معتقد بودند که در زمستان مشکلات عدیده‌ای از جمله یخ‌زدگی و حمل و نقل ترکیبی ریلی – دریایی- ریلی دارد و این موانع باعث می‌شود که کریدوری که با امضای پروتکل پنج جانبه فعال کرده‌ایم مسیر بسیار مناسب‌تری باشد.
اما راه اندازی کریدور چین به اروپا و اجرای این پروتکل مشترک به دلیل شیوع ویروس کرونا و بسته شدن مرز ترکمنستان به تعویق افتاد.
ترکیه قصد دور زدن ایران را به کریدور چین به ترکیه و اروپا دارد
در همین راستا سفیر سابق ایران در چین در مورد کارشکنی های ترکیه درباره تاسیس کریدور ترانزیتی چین به ترکیه و اروپا اظهار کرد: ترکیه تلاش داشته تا خط لوله‌های مختلف را از آذربایجان و قزاقستان به سمت خود هدایت کرده و ایران را دور بزند و همینطور روی خطوط ریلی بین باکو و بندر آلماتی قزاقستان سرمایه‌گذاری می‌کند.
محمدحسین ملائک در ادامه اظهار داشت: ترک‌ها سیاست کلی دارند تا بتوانند روابط خود را با آسیای مرکزی تنظیم کنند و ترجیح می‌دهند به چین که مرکز تولید و خدمات جهان است وصل شوند.
بیشتر بخوانید: بازرگانان هیچ کالایی به ترکیه صادر نکنند
وی ضمن اشاره به اینکه رفتارهای مشابه از طرف ترکیه پیش از این نیز وجود داشته بیان کرد: بعد از آنکه ترک‌ها در مورد مسئله قره‌باغ با روس‌ها توافق کردند، چند تفاهم نامه با آنها تعریف کردند که بتوانند آذربایجان، ارمنستان، نخجوان و ترکیه را به هم وصل کنند. بنابراین اینکه ترک‌ها سیاست حذف ایران در گذرگاه‌های منطقه‌ای را پیش بگیرد موضوع غریبی نیست.
ظرفیت خط ریلی ایران برای ارتباط با اروپا
اما نکته قابل تامل اینجاست که مشکل خط ریلی ایران که پتانسیل ارتباط با اروپا را دارد، قرار گرفتن دریاچه وان در مسیر این خط ریل است.
در همین حال و با توجه به سیاست ترکیه برای حذف ایران، سال‌ها است که امکان دورزدن این خط ریل دریاچه را به ایران نمی دهد.
به طوری که وقتی قطارها به دریاچه وان می‌رسند بار خود را سوار کشتی می‌کنند تا به سمت دیگر دریاچه برسد و دوباره آنجا سوار قطار تا بقیه راه را برود.
اگرچه جابجایی‌ها بالاخره انجام می شود اما نکته اینجاست که این موضوع هم مشکل لجستیک به وجود آورده و هم سرعت حمل و نقل را به شدت کاهش داده است.
هرکشوری که به خط ریلی ایران بپیوندد با مخالفت ترکیه مواجه می‌شود
ترک ها با سیاست و تلاش چند ده ساله سعی بر حذف ایران دارند این درحالی است که اگر افغان‌ها نیز بخواهند از خطوط ایران به اروپا برسند با مشکل ترکیه روبرو هستند.
ترکیه این مشکل را برای ایران درست کرده و هر کسی که به این کشور وصل شود با این مشکلات مواجه خواهد شد.
سفیر سابق ایران در چین در ادامه تصریح کرد: با این حال ارتباط مستقیم بین چین و ترکیه تاثیری روی ایران نخواهد گذاشت، ایران و ترکیه مانعی برای یکدیگر در ارتباط با چین نیستند و هر یک ارتباط مستقلی با چینی‌ها دارند.
هدف چین دسترسی به ارتباطات دریایی ترکیه است
وی ضمن اشاره به اهداف چین از ایجاد کریدور چین به ترکیه و اروپا گفت: هدف چین نیز از تاسیس خط ریلی با ترکیه مربوط به سیاست آن کشور است که در نظر دارد با استفاده از ارتباطات زمینی، ارتباطات دریایی آمریکا را از او بگیرد.
ملائک خاطر نشان کرد: در جنگ فرضی آمریکا به عنوان قدرت دریایی می‌تواند همه راههای دریایی چین را ببندد، چین با جاده ابریشم راههای زمینی را احیا کرد تا بتواند از محاصره فرضی که امکان به وجود آمدن آن هست عبور کند. بنابراین چین نیز به دنبال راههای مختلف است تا بتواند خود را به بازارهای مصرف و تولید برساند.
